Η αποδυνάμωση της περιφερειακής διοίκησης σε συνδυασμό με την απόλυτη επικράτηση των γαιοκτημόνων οδήγησε στην οικονομική εξαθλίωση της αυτοκρατορίας. Ο Ανδρόνικος Β΄, για να απομακρύνει τους Τούρκους από τις δυτικές επαρχίες της Μικράς Ασίας, ζήτησε τη βοήθεια των Καταλανών με οικονομικά ανταλλάγματα. Οι νέοι όμως αυτοί σύμμαχοι, αφού αγωνίστηκαν κατά των Τούρκων τα δύο πρώτα χρόνια, όλο τον υπόλοιπο καιρό λεηλατούσαν τις περιοχές της Μικράς Ασίας και σκότωναν τους κατοίκους. Οι βιαιοπραγίες και οι ληστρικές του ς επιδρομές συνεχίστηκαν στην περιοχή της Θράκης, αφού τα βυζαντινά στρατεύματα δεν πέτυχαν την εξουδετέρωσή τους. Τελικά οι Καταλανοί κινήθηκαν νότια κι έγιναν κύριοι του δουκάτου της Αθήνας. Η αυτοκρατορία, πιεζόμενη ακόμα από Τούρκους, Σλάβους, Βούλγαρους και Φράγκους, έχει χάσει κάθε δυνατότητα αντίδρασης στην επερχόμενη κατάρρευση..