Ο «Διγενής Ακρίτας» είναι ένα ολοκληρωμένο ιστορικό μυθιστόρημα, γραμμένο, ειδικά, για παιδιά και νέους. Γι αυτό και χρησιμοποιήθηκε παλαιότερα ως αναγνωστικό της Ε Δημοτικού, συμπληρωμένο με μια σειρά διηγημάτων.
Σ αυτό εξυμνούνται τα μεγάλα κατορθώματα και οι ηρωισμοί του Διγενή Ακρίτα κατά των απελατών, δηλαδή των ληστών Σαρακηνών, οι οποίοι έκαναν συχνά επιδρομές στα σύνορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και λεηλατούσαν πόλεις και χωριά.