Στο έργο αυτό ο Γκογκόλ σατιρίζει ανελέητα τους τσιφλικάδες και τους δημόσιους λειτουργούς του τσαρικού καθεστώτος της εποχής του. Με πρόσχημα μια σατανική ιδέα του κεντρικού ήρωα Τσίτσικοφ, -την αγορά νεκρών ψυχών- ο συγγραφέας βρίσκει πολλές ευκαιρίες να ξεσκεπάσει το βούρκο της δουλοπαροικίας, για να αναδυθεί από εκεί η δύναμη και το δημιουργικό πνεύμα του Ρώσου μουζίκου.

“. . . διαφορετική τύχη όμως περιμένει το συγγραφέα που τολμάει ν’ αναταράξει το φρικτό βούρκο της χυδαιότητας, όπου βουλιάζει η ψυχή μας, να βουτήξει στην άβυσσο των ψυχρών, των τιποτένιων και χυδαίων όντων – που τα συναντούμε σε κάθε βήμα της επίγειας οδοιπορίας μας, που είναι κάποτε τόσο επίπονη και πικρή – και πελεκώντας μ’ ανήλεο σκαρπέλο βγάζει στο άπλετο φως αυτό που τα μάτια μας αρνούνται να ιδούν! (. . .) Ο Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ (1802-1852) γεννήθηκε στην Ουκρανία, απ’ όπου και άντλησε το υλικό για τα πρώτα του έργα. Οι “Πεθαμένες ψυχές” είναι το αριστούργημά του. (. . .)